47. Pasartea

Parkeko bide-zigorretan gaindi zoazelarik, eskutik bata besteari helduta, poliki poliki. Theresa jabaldu zen. Neska-mutil bi irudi, horrela zebiltzalarik, gizonak kontatu zizkion haurrari haren geroari buruz erabaki zituenak: «Oraindik denbora labur batentzat eskolan utzi behar bahaut ere —ez luzaz ordea— oraindanik ni neuken hire irakasle bakarra; nik daunat irakatsiko ikasi behar dunan guztia, eta eskolan besteengandik ikasiak oro ahaztu beharko ditun... Eta gaurgero, Theresa, ni izanen naun hire aita eta ama, hire senide eta ahaide, hire lagun bakarra. Nahi dinat enekin baizik ez hadila ibil, ez dinat nahi nitzaz kanpo beste ezagunik izan dezanan... Zin egiten dautan enekin bakarrik egonen haizela beti?». «Bai, zin egiten dauat», erantzun zion haurrak bere bihoztxo guztia agintza horretan ezarriz, eta gizonak musu bat eman zion ezpainetan, saritzat gerorako agintza bat zen musu hori bera. Gautu arteraino egon ziren parkeko etxola barruan paseatzen — Theresaren zorigabe eskergari bezperan aterbe eman zion etxola hartan... Eta etsera itzuli zirenean azkenekotz, ba zekiten elkarren berri sekula aurretik jakin zuten baino areago.
Afal-ostean, hamarrak irian zirela, Theresa artegaturik agiri zen. Noizetik noizera gizonari so egiten zion, galdekor, eta lotsa batekin begietan. Theresa xikia, ez lotsarik izan, ez beldur izan, ez al dinat erabaki hi izanen haizela ene nagusi, ez ni hirea, aukera hik beti izanen dunala?... eta gora esan zion: «Ohera joan haiteke, Theresa, nik oraindik ba dinat lan egiteko» eta haurrak esker onezko begirada bat egin zion salatik ateratzean. Atera baino lehen, eskatu zion baimena ohean irakurtzeko hura etorri artean, eta irribarre batekin eman zion.

48. Pasartea

Baina handik ordubete baten buruko gelara igan zenean, argia itzalirik zegoen eta Theresak lokarturik zirudien. Hotsik egin gabe erantzi zituen soinekoak eta ohean sartu zen haurraren ondoan. Ohe-buruko argia pizturik utzi zuen; Theresa ez zen lo: beldurti eta amultsu batean zen so bat eman zion, baina hark «Gau on, Theresa», esan zion «lo egin, nik irakurri behar dinat apur bat» eta besoa haurraren lepo-inguruan ezartzen zuela, liburu bat hartu zuen. Bera lo egitera gertu izan zenean, ez zion musu bat ezpainetan baino beste laztanik egin, eskuaz ez zuen hukitu; hala ere haurraren gorputzaren kontra-kontra estutu zen, gauerako. Horrela loak hartu zituen biak.
Biharamonean bertan, arrats-aldean eskolatik etorri zenean, hasi zen Theresari lezio ematen bibliotekako baketasunean. Esan gabe doa ez zituela eskolako programak kontuan hartzen, berak nahi zuena baizik ez baitzion erakutsiko, eta nahi zuen erara, hala non Theresaren adimenak ere harengandik baizik ez zezan ezaguerarik ukan, harenganako baizik ez zedin moldaturik izan. Jakina, hamaika urteko neskato baten endeleguak ulertu ohi duena baino askoz sakonago, askoz ulergaitzago zen irakasten zion jakintza... Behar zuen haur-endelegu malgu hori emeki poliki bere galgara eraiki haren nortasunekikoak oro ezagutzeko gai izan zedin Theresa. Baina hasieratik erakutsi zuen honek, orain artean hain eskolersa alfer eta zabarra izanarren, bere gogo guztia ematen zuela aita besoetakoak gura zuen legez ikasteko eta ulertzeko.

49. Pasartea

Egunero, eskola-ondoko irakaskintza-ordu horietan, aberastun berriak edireten zituen gizonak Theresaren nortasunean. Haurrak esaten zion guztian, egiten zizkion galdeeretan orotan, ezer ez zitzaion kontu gabeko. Itaune egiten zion eskolako maisu eta neska-lagunen gainen, eta harriturik uzten zuen Theresa isil, herabeti horrek jendeen ezagutzeko eta epaitzeko zedukan zihurtasunak. Agindu zion egunean jazo zitzaizkionak oro, pentsatu, esan edo egin zituen guztiak, kontatu zietzon zeheki, deus ere ezkutatu gabe; zenbait aldiz, Theresak susmatzen zukeen haurkeria bat zela esatera zoan gertakizuna eta hasitako esakuna amaitzeke uztera zen; orduan aita besoetakoak manatzen zuen lotsarik gabe mintza zekion eta haurrak, bere baitango konfidantza berriz bildurik, dena agertzen zion, ez hura baino hiru aldiz zaharrago zen gizon bati bezala, baina haren gogoa uler zezakeen adiskide bakarrari bezala. Emeki lortuko zuen Theresarengandik hasieratik irrikatzen zuena: haien elkarrekilakoa adinaz eta aldiaz lekoreko izatera hel zedin.
Baina haur bat baizik ez zen oraindik Theresa, hamaika urteko haur eme bat, eta askotan ba zirudien gelditu nahi zela biek elkarrekin segitzen zuten bide horretan, beldur edo nekaturik izan baliz bezala, aurreratzeko herabe, aurrera zeraman urrats bakoitzak haren haurtasunaren tesoroak urrutiago uzten zituelakoan. Harnasa hartzeko baizik ez zen gelditzen ordea; eta duda-mudazko aldi horietatik landa sekula baino samurrago eta malguago izaten zen, bere buruari barka-erazi beharrez.

50. Pasartea

Ez zuen barkatu beharrik, aita besoetakoari xarmagarriago baizik ez zitzaion, Bergsonen araura, haurtasunaren liluretatiko bat den «agintzaz beteriko zalantza» horren gatik. Eta ez zuen beldur izan beharrik... haur izatetik eramanen zuen hark, ez emakumetasunera, baina urteak ukatzen zituen izatasun bakoitz batera, tesoro berriak eta inork inoiz ez ezagutuak eskainiko baitzizkion.
Egun oroz eskolara joan beharrak haurra haren agerretik kentzen zuelako atsekabea geroago eta nekezago jasaten zuen gizonak. Erabaki zuen lehen baino lehen neurriak hartuko zituela beti berarekin, etsean egon-eraztekotz... Bitartean, hura gabe ahal bezain denbora guti iragateagatik, hartu zuen ohitura egunero haren bila joateko eskolaraino. Goizikegi heldu ohi zen ikas-etsera, eta ekurugaitz igurikitzen zuen sei orduak artean, hura bezala haiduru ziren guraso eta neskameen saldotik bazter. Theresa eskolako atarian agertu orduko, hurbiltzen zitzaion berehala eta, besoa neskatoaren gerrian emanik, arin eramaten zuen jende horietatik ihes. Behin baino gehiagotan, halarik ere, konturatu ahal izan zen begirada bitxiak egozten zizkiela gurasoetatik batek edo bestek, biak horrela joaten zirelarik, bata besteari lotuta. Ez zitzaion ajola. Eskolako maisuetariko batek zerbait ikasiko ote zuen behin, eta Theresari zer-edo-zer esanen edo irudi-eraziko ote zion? Gogorapen horrek ere ez zuen artegatzen; izatekotz, bera-gisako atsegin bat zemakion... Zer nahi zela, jakinen zuen nola erantzun hori gertatuko balitz.

51. Pasartea

Alabaina, Theresarekin iragaten zituen egunak aurrera zoazela, gogoz aldatu zen. Alaba besoetakoa etseko andretzat hartu zuenean, nahi izan zituen ordura arteinoko ezagunak oro ahaztu, bere zorion berria eragozpenik gabe gozatu ahal izatekotz. Orain aldiz, nabaitzen zuen ezin garaituzko nahikari bat, bazedukan beharrune bat zorion ozar hori delako ezagunei —ahaide, adiskide edo edozein laguni— erakustekotz, begien aurrean jartzekotz. Mendeka-egarria zen ote, eta ergelak eskandalizatzeko irrikia? Ba zitekeen, baina bai eta beste sentimendu lausoago bat, berak ere oraindik garbi ulertzen ez zuena. Mundu orok behar zuen haren eta Theresaren zorionaren berri jakin... beharbada mundu hain ikol horretan, ba zen norbait berri horren haiduru... Eskolatik landa etsera itzuli baino lehen, hasi zen Theresa te-etxe edo ostaturen batera eramaten, edo-ta, zenbait aldiz, afaria jatetse batean egiten zuten, gizonak han bere ohikoezagunetatik bat edo beste aurkituko zuelakotan. Hala egitzen zenean, lehen bezain gizabidetsukiro agurtzen zuen — ez zion elerik esaten ordea, eta berehala Theresarekin jartzen zen mahai baztertu batean. Irri gozorik egiten zuen bere baitan bestearen aurpegi bitxiari eta jenadurari ohartuz, agurra bihurtzen ziolarik; baina laster, Theresarekiko elkar-izketak, edo gehienetan elkarrekin isil egoteak, kanpoko mundu hori ahatz-erazten zion, eta berriz ere biak baizik ez ziren gelditzen, arrotz batzuren artean.

52. Pasartea

Arrats batean, horrela biok jatetse batera afaltzera joan zirelarik, Isabelarekin gertatu ziren. Neska ez zegoen bakarrik; bizpairu mutil gazte ba zituen laguntzaile, gizonak ezagutzen ez zituenak. Isabelak berehala ikusi zituen — eta iruditu zitzaion haren aurpegi gorritua zurbildu zela behingoan; baina bere fleitera itzuli zen arin. Agurrik ez zion egin senargai izandakoari; irrino ironiko bat ezpainetan zuela, makurtu zen haren eskuinean eserita zegoen mutilaren aldera eta zerbait esan zion belarrira. Mutilak burua eraiki zuen, eta ozarki so egin zien Theresari eta gizonari. Honek ez zituen begiak inguratu... ez zen eskandalo baten beldur. Isabela eta haren zaldun-laguntzaile berria ziren lehenik nekatu, eta bere mahaikideon hizketaldiari lotu zitzaizkion berriro. Haurra ez zen andere gaztearen hor izateaz konturatu eta deus ez zion esan nahi izan aita besoetakoak. Emaztegaiaz askatu zen garaia ezkero sekula ez zuen harekin izana, ez haren izenik ere Theresarekin aipatu. Behin ordea aipatu beharko zion... haurrak haren bizi guztiaren berri jakin behar zuen barkamendu eman ziezon Isabela eta emakumeekin ibiliz egin zuen bekatuagatik. Theresaren barkamenduaren gai izanen ahal zen behin.
Oraindik ez zuen haurrak haren aitzinean biluzten ikasi. Orain artean, isileko hitz-armen bati jarraikiz, gizona baino lehen joaten zen lotara; eta hau lo-gelan sartzen zeneko, ohean zegoen jadanik, estalgi-petan ezkutaturik.

53. Pasartea

Berak ordea ez zuen gehiago ardurarik hartzen bere gorputza alaba besoetakoari ez erakustekotz, soinekoak oherako eranzten zituelarik. Lotsa gaiztoa galdu behar zuen Theresak... Baina haurra ez bazen ere gizonaren agerrean biluztera ausartzen, bihurtu gabe uzten zuen laztan zezan, ohean haren ondoan sartzen zenean. Hasten zen pijama-samarraren gainetik eskua iragaten, eta nabaitzen zuen Theresaren haragi gaztea uhin epel batek erabilia haren haur-emetasunaren gune minberak hukitzen zituenean. Hurrengoan, bortizkeriarik gabe baina, uste zuenaz, beti garbi zirauen irrikiaren sukarrak zoraturik, pijama-samarreko botoiak laxatzen zizkion; luzaro musukatzen zuen haren bularreko larrua... Azkenean, eztiki, geldiki, pijama-galtzak ere eror erazten zituen, eta haren azpietan edo sabel-gainean eskua pausatzen uzten zuen, mugitu gabe, laztandu gabe, haurra lokartu arteraino. Bera ere lokartzen zen... Baina gauaren erdian esnatzen zenean, eskua Theresaren sabeltxoaren gainean zedukala oraindik, ausartzen zen orduan laztantzera, musukatzera, geroago eta boritzkiago, geroago eta sakonkiago —hala non haurra bere lotan intzirika aritzen baitzen eta atzartzen baitzen azkenekotz, ikara, izutua, haren gorputxoxaren urrea su laztangarri hartan urturik... Hori gertatzen zenean, gizonak ez zion gero gau guztian ferekurik egin nahi, baina berriz ere lokartzera zoala nabaitzen zuenean, haren aurpegia berearen kontra jasaten zuen eta haren ahoa bere ezpainetan hartzen, goizerainoko. Gau batean, garaita bat irabazi zuela jakin zuen, lehen aldikotz Theresak —nahiz haren aurrean biluztera ez zen oraindik ausartzen— pijama botoiatu gaberik utzi zuela konturatu baitzen ohean sartzean. Gau hartatik hasita, hartu zuen ohitura haurrari buruz-buru etzateko lo egitera zoala nabaitzen zuenean, besoetan tinkatzen eta atxikitzen zuela haren gorputz samur ezindua bere gorputzaren kontra.